Z dziejów kaplicy vel kościółka w Naramie
Od małej kaplicy ufundowanej 1617 roku, kościoł parafialny od 1918 roku aż do nieszczęsnego pożaru 13.01.1980 rokuData donacji folwarku Narama na rzecz klasztorów i data śmierci donatora Pawła Żydowskiego została ustalona.
Te fragmenty dokumentu, które Państwu zaprezentowałem są niezwykle ważne dla
historii Naramy, zwłaszcza dla historii naramskiego Kościoła. Pozyskałem też
inne dokumenty, które informują o tym w jaki sposób Paweł Żydowski wszedł w
posiadanie części Naramy oraz, że - oprócz niego - fundatorami donacji dla
krakowskich zakonów byli również Narębscy. Ale o tym już będzie w esejach
poświęconych historii miejscowości.
Oto treść wpisów, w załączonych fragmentach starodawnego dokumentu drukowanymi
literami uczyniona.
Treść zapisu z 1619 roku donacji przez Pawła Żydowskiego swojej części Naramy na rzecz Zakonu OO Karmelitów Trzewiczkowych w Krakowie.
Do poniższego dokumentu został dołączony bardzo szczegółowy opis przedmiotu darowizny. Opis zostanie omówiony w jednym z kolejnych esejów poświeconych Naramie.
Czytaj dalejPrzywracanie pamięci: Kogo i czym obdarował JMP Paweł Żydowski.
Słyszeliście albo czytaliście, że Paweł Żydowski był jedynym właścicielem Naramy i przed śmiercią podarował jedną jej połowę (wraz z kościółkiem) Zakonowi Karmelitów, a drugą połowę Zakonowi Dominikanów z Krakowa? Ja też. A czy tak było w istocie i czy nie zaistniał poważny błąd, który – niestety - powielany w wielu materiałach i opracowaniach historycznych, także tych „poważnych” i „oficjalnych” wyzuł z pamięci potomnych kogoś ważnego dla historii Naramy? Jeżeli chcecie wiedzieć jak było naprawdę, to usiądźcie wygodnie w fotelach, bo czytając ten tekst zdziwicie się. I to bardzo zdziwicie.
Czytaj dalejNo i winowajca się znalazł...
Tak by można rzec żartobliwie o postaci, która - najprawdopodobniej zupełnie nieświadomie - wprowadziła i upowszechniła nieprawdę w zapisach historycznych dotyczących Naramy. Chodzi o funkcjonujące od dawna przekonanie, wielokroć przywoływane także w opracowaniach pisemnych, że to Paweł Żydowski „wieś tę swoją Naramę z gruntami etc. oddaje XX. Karmelitom w połowie, a w drugiej połowie XX. Dominikanom”. Jakież było zdziwienie wielu, kiedy niedawno okazało się, że przekonanie to było błędne.
Czytaj dalejKalwini z Iwanowic, szczodrkowski papista i inni.
Zwykle wyobrażamy sobie, że wielka historia działa się lu dzieje gdzieś daleko, daleko od nas. Że my, czy ludzie z naszej okolicy, nie mają na nią wpływu. Zwykle okazuje się jednak, że ta wielka historia może dziać się też wokół nas i że my również możemy być jej aktywnymi uczestnikami. My, lub nasi ojce, dziadowie czy pra,pra,pradziadowie…
Czytaj dalejInwentarz czyli opisanie wsi Narama; 1798 - 1825
Wieś Narama, pierwszy i całościowy dostępny spis ludzi oraz majątku nieruchomego i ruchomego w Naramie pochodzi z roku 1798 roku, z dodatkowymi informacjami z roku 1817 i 1825. Wieś dziedziczna XX. Karmelitów przy Krakowie na Piasku, będących dawnej Obserwy. Ta leży w Departamencie i Powiecie Krakowskim, przy Gościńcu idącym z Krakowa do Żarnowca po lewej ręce, odległa od Krakowa mil dwie. Kaplica pod Tytułem Św. Wojciecha Biskupa Męczennika (sic!) z drzewa rżniętego, dach i ściany gontami przykryte.
Czytaj dalejDzieje zabytkowego Kościółka w Naramie 1617-1980. Nowe materiały i fotografie.
„Przy głównem wejściu kruchta drewniana, druga boczna. Dach zdobi kopułka. Okien w ołów oprawionych 3, ołtarzy cztery: wielki Matki Boskiej w sukience snycerską robotą wykonanej, wyzłoconej. Na zasuwie św. Wojciech bp męczennik po stronie ołtarz św. Mikołaja. W ołtarzach relikwie Cezarego, Witalisa, Kalistrada męczennika. Między prezbiterium i nawą tęcza z pasją i aniołami. Nad głównemi drzwiami chórek z pozytewkiem. Na ścianie obraz św. Eliasza i portret fundatora. W kościele grób murowany, pokryty płyta kamienną z napisem: Tu leży urodzony Paweł Żydowski, który ten kościół fundował, um. r. 1625. Herb 3 róże między literami P. Ż.”
Czytaj dalejŚwięty Mikołaj z naramskiego kościółka.
Kiedy patrzymy na fotografie wnętrza zniszczonego przez pożar w styczniu 1980 roku historycznego naramskiego kościółka, w prawym bocznym ołtarzu zwraca uwagę postać biskupa, który czyni znak krzyża nad trójką dzieci znajdujących się w … cebrzyku! Wielu zadaje sobie pytanie, kimże jest ten duchowny i dlaczego został przedstawiony w takiej nietypowej sytuacji. Pewnie będziecie zaskoczeni, ale obraz ten przedstawia postać … Świętego Mikołaja. Tak! Świętego biskupa Mikołaja! Skoro przed bardzo długo Święty towarzyszył w modłach Parafian, warto zatem, żebyśmy wiedzieli więcej o Osobie tego Świętego.
Czytaj dalejImię Michał znaczy: „Któż (jest) jak Bóg”
Parę razy w gronie Naramian i oczywiście Naramianek rozmawialiśmy o pomniku Św. Michała Archanioła, który stanął przy naramskim kościele. Wielu ciekawych było znaczenia modlitwy-wezwania do tego Świętego, która jest odmawiana po każdej Mszy Świętej. Obiecałem, że napiszę za jakiś czas napiszę więcej na ten temat. I właśnie teraz pojawił się odpowiedni moment, aby to zrobić. Od razu zastrzegam, że jeśli ktoś ma słabe nerwy lub słabszą odporność psychiczną, to niech daruje sobie tę lekturę, bo ten artykuł może nie być dla niego lub dla niej.
Czytaj dalejOd małej kapliczki do kościoła parafialnego.Rozbudowa naramskiej świątyni w latach 1913 – 1938.
Ponieważ kościółek vel kaplica znajdowała się na gruntach naramskiego folwarku, 7 sierpnia 1913 Jan Chrzanowski, jako jego właściciel, zwrócił się z prośbą do carskiego gubernatora urzędującego w Kielcach o wyrażenie zgody na przeprowadzenie remontu kaplicy w Naramie. Wszystko byłoby dobrze, tylko nie wziął tylko pod uwagę jednego faktu, że władzy rosyjskiej wcale nie zależało na tym, aby podtrzymywać wiarę katolicką w podporządkowanym carowi Królestwie Polskim.Ponieważ wspólnymi siłami udało się załatwić poważną sprawę związaną z remontem kaplicy, pojawił się pomysł, aby w Naramie utworzyć parafię.
Czytaj dalej
O tym jak O.O. Karmelici i O.O. Dominikanie upamiętnili swoich naramskich dobrodziejów.
Paweł Żydowski, ponieważ „miał tylko jednego syna, który mu prędko umarł” podarował swój majątek OO Karmelitom w zamian za opiekę. Procedura związana z darowizną rozpoczęta była w 1618 roku, a finalnie została zakończona w 1619. Także Jan Narębski, również bezpotomny, ponieważ był blisko związany w Konwentem Św. Trójcy (Dominikanie) w Krakowie, nie mając komu pozostawić majątku, idąc wzorem Pawła Żydowskiego postanowił obdarować swoją majętnościami ten Konwent. A wdzięczni zakonnicy w taki sposób upamietnili swoich dobrodziejów.
Czytaj dalej
Kościółek w Naramie w roku 1877 roku. Carskiego Rewizora spis z natury.
Ревизор Государственных Имуществ (Rewizor Gosudarstwiennych Imuszcziestw) czyli jakbyśmy dziś powiedzieli „biegły rewident majątku państwowego” obejrzał i spisał z natury rzeczy nieruchome i ruchome. Ponieważ w Naramie była również kaplica wystawiona w 1617 roku przez Pawła Żydowskiego, która przynależała do majątku, została również opisana. Co prawda, niewiele było do spisania, ponieważ po Powstaniu i wyrzuceniu z majątku zakonników, carscy urzędnicy zakazali również odprawiania w niej nabożeństw. Kaplica popadała w ruinę a w 1869 r. przeniesiono do Korzkwi monstracje, kielich, cyborium, ornaty i inne rzeczy konieczne do odprawiania nabożeństw.
Czytaj dalej