Herb miejscowości jest charakterystycznym znakiem tej konkretnej
wspólnoty. Herby miejskie zaczęły kształtować się wraz z prawem miejskim
w II połowie XIII w. Ich wizerunki umieszczano, początkowo bez tarcz
herbowych, na pieczęciach miejskich, dopiero później stopniowo niektóre
z nich stawały się prawdziwymi, w pełni ukształtowanymi herbami.
O wyborze herbu decydował zazwyczaj wójt lub rada miasta, sporadycznie
robił to monarcha. Później prawo do posiadania swoich herbów zostało
rozciągnięte na inne wspólnoty. Bardzo często, dla podkreślenia
ciagłości historycznej danej miejscowiości, w herbie umieszczane jest
godło pierwszych lub wybitnych, szlacheckich lub kościelnych właścicieli
danej miejscowości.
W przypadku Naramy godłem tym jest herb Nowina, znak założycieli lub co
najmniej jednych z pierwszych właścicieli miejscowości, którzy przez co
najmniej dwa i pół wieku gospodarzyli w Naramie.
Początkowo główną i najbardziej istotną funkcją herbu była funkcja
prawno-reprezentacyjna. Obecnie, stanowi jedynie funkcję
reprezentacyjną. Jest po prostu znakiem i wyróżnikiem pod którym łączy
się i występuje konkretna wspólnota mieszkańców. Każdy członek danej
wspólnoty ma prawo czuć się z nią związany emocjonalnie, a tym samym
związany z symbolem, jakim jest herb tej wspólnoty.
Historia herbu „Nowina” lub „Złotogoleńczyk” tym także właścicieli Naramy
sięga poczatków XII wieku. Przywołuje rotmistrza o imieniu Nowina, synu
kotlarza, służącym Bolesława Krzywoustego. Sługa ten, podczas odwrotu po
przegranej walce - wskutek zdrady wojewody krakowskiego Skarbimira - w
bitwie z Rusinami w właśnie 1121 roku, kiedy koń władcy był już zmęczony
i Bolesławowi groziło pojmanie, „Nowina” odstąpił księciu swojego.
Wdzięczny Krzywousty nadał rotmistrzowi herb przedstawiający ucho kotła,
na pamiątkę zawodu ojca bohatera, i miecz otłuczony. Błękitne pole
tarczy herbowej jest upamiętnieniem przegranej bitwy.
„Nowina” pojmany został później w Czechach wraz ze swym hetmanem i skuty
z nim za nogę jednym łańcuchem. Dzielny rotmistrz uciął sobie nogę do
kolana i umożliwił w ten sposób ucieczkę dowódcy, z nogą „Nowiny”
przywiązaną do pasa. Dopiero po trzech dniach, kiedy hetman był już
daleko, Nowina wezwał straże. Czesi docenili jego męstwo i po opatrzeniu
rany odesłali Nowinę do Polski, gdzie w nagrodę dodano do jego herbu
klejnot z nogą zakutą w złotą zbroję. Od klejnotu herb ten zwany jest
też „Złotogoleńczyk”.
Inni inaczej nieco tłumaczą okoliczności utraty nogi przez bohatera.
Kaleką Nowina miał zostać broniąc pieszo, po oddaniu konia Krzywoustemu,
swego pana albo na Psim Polu, albo w boju z Haliczanami. Również legenda
o pobycie w niewoli i samookaleczeniu ma też pewną odmianę, według
której król więżący „Nowinę”, doceniając jego miłość ojczyzny dał mu
złoty goleń i klejnot herbowy.
Nieważne, jaką przyjmiemy wersję, to „Nowina” był bohaterem! Pieczęcie
średniowieczne z tym herbem należą do wielkich rzadkości, chyba
najstarszą jest pieczęć Naciesława z Dobrosułowa z r. 1293. (obecne woj.
wielkopolskie, pow. Leszczyński, gm. Krzemieniewo).
Najdłużej Narama była gniazdem rodowym dla tej części rodu "Nowina",
która od tego gniazda przyjęła nazwiska Naramski, Narembski i Narębski.
Niestety w tym okresie labilność zapisywania nazw i nazwisk była dość
znaczna, dlatego, kiedy modyfikowany był zapis nazwy miejscowości (np.
poprzez zmianę wymowy lub pomysłowość zapisującego nazwę pisarza
ziemskiego), w ślad za tym modyfikowany był również zapis nazwiska
dziedzica. Potomkowie naramskich Nowinów (Naramski, Narembski i Narębski) dalej żyją w Polsce i są rozrzuceni po całym świecie.
Ostatni z rodu Nowinów gospodarujący w Naramie w 1625 roku darował swoją
majętność zakonowi XX Dominikanów z Krakowie.
Dla przypomnienia, właścicielem drugiej połowy Naramy, tej po
Krzysztofie Narębskim, został Paweł Żydowski, który ostatecznie w 1618
roku obdarował nią zakon XX Karmelitów Trzewiczkowych również z Krakowa.
Różne odłamy rodu "Nowinów" mają swoje wersje herbu. Różnią się one
detalami w ornamentyce. Ponieważ Nowinowie Naramscy są jedną z
najstarszych gałęzi rodu posługiwali się podstawową jego wersją, dlatego ta
wersja jest również herbem Naramy, ich gniazda rodowego.
|